Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να καταγράψει τις εργασιακές, καλλιεργητικές και οικονομικές αντιξοότητες της καλλιέργειας της αλόης στην πραγματική τους διάσταση, μέσα από την οπτική ενός καλλιεργητή

Πέντε Αναλήθειες

Σχετικά με την Καλλιέργεια της Αλόης

1. Είναι «τεμπέλικη» καλλιέργεια.

Η καλλιέργεια της αλόης είναι από τις πιο απαιτητικές καλλιέργειες. Είναι πολυετής, και η φροντίδα του αγρότη προς τα φυτά πρέπει να παρέχεται όλο το χρόνο και όχι μόνο για μερικούς μήνες.

Η εργασία που απαιτείται είναι ιδιαιτέρως χρονοβόρα και επίπονη. Έτσι αν δεν υπάρχει η δυνατότητα προσωπικής ενασχόλησης, το κόστος της καλλιέργειας καταντά ασύμφορο.Από τις πιο τακτικές και κουραστικές εργασίες είναι η αφαίρεση των ζιζανίων.Επειδή οι περισσότερες καλλιέργειες είναι βιολογικές, δεν χρησιμοποιούνται ζιζανιοκτόνα.

Επίσης δεν συνίσταται η χρήση σκαπτικού και θαμνοκοπτικού. Η χρήση του πρώτου θα καταστρέψει μέρος του ριζικού συστήματος των φυτών, που είναι επιφανειακό, ενώ η χρήση του δεύτερου εκσφενδονίζει μικρές πέτρες και χώμα, που πληγώνουν ή διατρυπούν τα φύλλα.Η λύση, λοιπόν, είναι να τα απομακρύνει κανείς με τα χέρια, ένα – ένα. Η εργασία αυτή εκτελείται όλο το χρόνο.

Μια άλλη επίπονη εργασία είναι η εξαγωγή των παραφυάδων, δύο φορές το χρόνο, νωρίς την Άνοιξη και πριν τον Χειμώνα. Και εδώ δεν υπάρχει μαγική λύση. Αυτός που εκτελεί τη συγκεκριμένη εργασία, σκυμμένος πάνω από κάθε ρίζα αλόης αφαιρεί προσεκτικά τις παραφυάδες, για να μην πληγώσει τα φύλλα και το μητρικό φυτό. Αν ο χρόνος που αφιερώνεται σε κάθε φυτό είναι 3-5 λεπτά, φαντάζεται κανείς πόσες δεκάδες μέρες απαιτούνται σε μια μεσαίου μεγέθους καλλιέργεια, με 5.000 ή 10.000 φυτά!!

Τα μικρά φυτά απαιτούν περισσότερη φροντίδα, μέχρι να μεγαλώσουν και να ξεχωρίσουν από το χώμα. Σε πολλές περιπτώσεις το χειμώνα, μετά από έντονη βροχόπτωση, θα απαιτηθεί να «ξεθαφτούν» τα μικρά φυτά από την λάσπη και το χώμα που έχει επικαθήσει επάνω τους.

Το σκάλισμα, το πότισμα, η λίπανση, οι αντικαταστάσεις προβληματικών φυτών, η δημιουργία και η συντήρηση φυτωρίων το ίσιωμα των διαδρόμων, ο έλεγχος των ποτιστικών ακροφυσίων, η απομάκρυνση των σαλιγκαριών, είναι εργασίες που γίνονται όλο τον χρόνο.

Συνεχώς πληθαίνουν οι καλλιέργειες που έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις, αλλά και σε άλλες δυσκολίες που αναφέρονται πιο κάτω.

2. Θέλει ελάχιστο πότισμα.

Η αλόη θέλει τακτικότατο πότισμα τουλάχιστον το μισό χρόνο. (τέλος Απριλίου έως αρχές Οκτωβρίου). Τον υπόλοιπο χρόνο, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν (υψηλές θερμοκρασίες, ανομβρία),τα ποτίσματα μπορεί να αραιώσουν σημαντικά. Πάντως δεν πρέπει η υγρασία στην ρίζα της αλόης να μειωθεί κάτω από 50% (στα 10-15 cm βάθος, ανάλογα με την ηλικία του φυτού).

Εάν δεν υπάρχει το απαιτούμενο νερό, το φυτό δεν παράγει τζελ. Τα φύλλα του δεν γεμίζουν, ενώ εάν το φυτό «διψάσει», θα καταναλώσει το ήδη υπάρχον τζελ για να επιβιώσει.Τα φύλλα του από πράσινα, αρχίζουν να καφετίζουν και να ξεραίνονται από την κορυφή προς τα κάτω.

Φύλλα που έχουν ταλαιπωρηθεί από έλλειψη νερού, πολύ δύσκολα ανακάμπτουν. Στις περισσότερες περιπτώσεις κόβονται και πετιούνται από τον παραγωγό, ώστε τα επόμενα εσωτερικά φύλλα να αναπτυχθούν σωστά.

3. Απόδοση άνω των 10.000 Ευρώ ανά στρέμμα.

Η απόδοση αυτή ανήκει στην σφαίρα της φαντασίας και ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα.

Η πλασματική αυτή απόδοση, υπολογίζει πως :

· η παραγωγή του καλλιεργητή θα είναι ακέραια,

· η ζήτηση μεγάλη – και συνεπώς εξασφαλισμένη η πώληση,

· η τιμή διάθεσης του προϊόντος ικανοποιητική,

· η πληρωμή του αγρότη δεδομένη,

· ακόμα υπολογίζει και κέρδη από την πώληση των παραφυάδων των φυτών.

Δυστυχώς από τα προαναφερθέντα, ελάχιστα ισχύουν.Η παραγωγή πάντοτε παρουσιάζει μικρά ή μεγάλα προβλήματα.Ο προπέρσινος χιονιάς στην Κρήτη για παράδειγμα, προκάλεσε καταστροφές σε πολλές καλλιέργειες, ενώ η φετινή ανομβρία σε συνδυασμό τις υψηλές θερμοκρασίες, δεν βοήθησε τα φυτά να «γεμίσουν» τα φύλλα τους με τζελ.

Η ζήτηση για προϊόντα αλόης είναι πράγματι μεγάλη. Αυτό, όμως από μόνο του δεν είναι αρκετό για να απορροφηθεί η παραγωγή του Έλληνα αγρότη.

Πολλοί έμποροι και εταιρείες καταφεύγουν σε πιο φτηνές λύσεις από τα φρέσκα φύλλα. Εισάγουν τόνους αποξηραμένης σκόνης αλόης, συνήθως προέλευσης Μεξικού ή Πουέρτο Ρίκο. Η διαφορά στην τιμή είναι χαώδης. Αν αναλογιστεί κανείς ότι η σκόνη είναι έτοιμο προϊόν και δεν απαιτεί την επεξεργασία του φύλλου ( πλύσιμο, αποφλοίωση, ποιοτικός έλεγχος, άλεση….), καταλαβαίνει κανείς γιατί η ζήτησή της έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Δεν θα προβούμε σε σύγκριση των φρέσκων φύλλων αλόης με την αλόη σε σκόνη, διότι δεν είναι αυτός ο σκοπός του άρθρου.

Όταν, λοιπόν, υπάρχει ένα τόσο φτηνό υποκατάστατο, η τιμή πώλησης του φρέσκου φύλλου πλήττεται δραματικά, και η τιμή διάθεσης ωθείται προς την τιμή κόστους.Επιπλέον, η «επιθετική» στάση μεσαζόντων και εμπόρων ενισχύεται έναντι του αγρότη, ο οποίος βλέποντας την χαμηλή ζήτηση, έχει δύο επιλογές : ή να αφήσει την παραγωγή του στο χωράφι να σαπίσει, ή να την δώσει όπως – όπως, ελπίζοντας πως … κάποτε θα πληρωθεί. Έτσι ο παραγωγός εγκλωβίζεται, διότι το ίδιο θα κάνει και στην επόμενη παραγωγή του, υπό τον φόβο πως αν δεν το πράξει, θα χάσει τα χρήματα που του οφείλουν.

Όσο για τα κέρδη από την πώληση των παραφυάδων, για να έρθουν, θα πρέπει να δημιουργούνται νέες καλλιέργειες. Δυστυχώς, αυτό που συμβαίνει, είναι μια τεράστια επιβράδυνση στο ρυθμό ανάπτυξης νέων καλλιεργειών, σε σχέση με αυτό που βιώσαμε τα τελευταία 5 χρόνια. Το πλέον λυπηρό είναι, πως πολλές ώριμες καλλιέργειες εγκαταλείπονται, μην μπορώντας οι ιδιοκτήτες τους να ανταπεξέλθουν στις εργασιακές και οικονομικές αντιξοότητες.

4. Η αλόη δεν έχει «εχθρούς».

Σε πολλά αναγνώσματα αναφέρεται πως οι μόνοι εχθροί της αλόης είναι ο παγετός και το σαλιγκάρι.Δυστυχώς η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική.Ήδη από το 2014 ο καθηγητής νηματωδολογίας Ε.Α. Τζωρτζακάκης (Γενική Δ/νση Αγροτικής Έρευνας, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Ηράκλειο), περιέγραψε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την προσβολή καλλιεργειών αλόης από νηματώδη του γένους Meloidogyne στην Κρήτη. Πρόκειται για μικροσκοπικούς οργανισμούς που προσβάλλουν το ριζικό σύστημα του φυτού, και το εξασθενούν.

Είχε επισημάνει ως κύρια αιτία εξάπλωσης της ασθένειας, την χρήση μολυσμένων παραφυάδων.

Στην ρίζα της αλόης δεν παρατηρείται ο τυπικός σχηματισμός όγκων που δημιουργείται από τους συγκεκριμένους νηματώδεις στις ρίζες κυρίως των κηπευτικών φυτών (πατάτα, ντομάτα…).Έτσι, πηγαίνοντας ο αγρότης με την ξεραμένη του αλόη για διάγνωση και επιστημονική υποστήριξη, ο γεωπόνος δεν έβλεπε στη ρίζα της, το κλασσικό «κομπολόι» (ή πατατίαση).

Έβλεπε μόνο μύκητες, οι οποίοι ήρθαν και αυτοί να τραφούν. Δεν γνωρίζουμε όμως αν θα προκαλούσαν ζημιά στο φυτό αυτοί οι μύκητες, αν δεν υπήρχαν τα νηματώδη να τρυπήσουν την ρίζα, και ουσιαστικά να «ανοίξουν την πόρτα» στους μύκητες.

Έτσι αντί για νηματωδοκτόνα σκευάσματα, δόθηκαν σε πολλές περιπτώσεις μυκητοκτόνα, θεωρώντας πως η απειλή ήταν οι μύκητες.

Το αποτέλεσμα είναι πως τα πράγματα πλέον έχουν ξεφύγει.Από μερικές δεκάδες φυτά που ξεκίνησε το πρόβλημα, μέσω των μολυσμένων παραφυάδων, έχει μεταφερθεί σε όλη την Ελλάδα, ενώ χάθηκε, και δυστυχώς εξακολουθεί να χάνεται ακόμα πολύτιμος χρόνος, στην αντιμετώπιση του.

Σε περιοχές με πολλές καλλιέργειες, το πρόβλημα είναι σε έξαρση, και γίνονται προσπάθειες για την αντιμετώπισή του με βιολογικά σκευάσματα. Λέγοντας αντιμετώπιση δεν εννοείται η εξάλειψη του προβλήματος. Αυτό είναι αδύνατο. Σημαίνει τον περιορισμό του πληθυσμού των νηματωδών, στοχεύοντας στον κύκλο επώασης. Αυτό συνεπάγεται τακτικές εφαρμογές .

«Εχθρός» της αλόης, αλλά και κάθε φυτού, είναι οτιδήποτε το ανταγωνίζεται στο «φαγητό» και στον ήλιο. Δηλαδή τα ζιζάνια. Επίσης οι παραφυάδες πρέπει να αφαιρούνται δυο φορές το χρόνο, ώστε να μην αποδυναμώνεται το μητρικό φυτό.

5. Συμβολαιακή καλλιέργεια

Λόγω της ευαισθησίας του θέματος, δεν μπορεί να γίνει αναφορά ούτε σε ονόματα, αλλά ούτε και σε τακτικές εταιρειών που προσφέρουν σε αγρότες συμβόλαια συνεργασίας. Πρόκειται για ιδιωτικά συμφωνητικά που υπόσχονται απορρόφηση της παραγωγής αλόης σε εξαιρετικές τιμές, τεχνική υποστήριξη, καθοδήγηση, επίβλεψη… κά.

Παρατίθενται εδώ κάποιες προτάσεις, ώστε ο μελλοντικός καλλιεργητής αλόης να αποφύγει τις κακοτοπιές.

Αφού τους επισκεφτείτε στον χώρο τους και ακούσετε με προσοχή αυτά που θα σας πουν, στο τέλος ζητήστε τους να σας δώσουν μερικά ονόματα παραγωγών – συνεργατών τους, κατά προτίμηση κοντά στην περιοχή σας, ώστε να τους επισκεφτείτε και να συζητήσετε μαζί τους.

Εάν σας το αρνηθούν, που είναι και το πιθανότερο σενάριο, κάντε μια βόλτα με το αυτοκίνητό σας, και εντοπίστε καλλιέργειες αλόης. Μιλήστε με τους παραγωγούς. ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟΥΣ.

Ρωτήστε τους για τις δυσκολίες τους, τα παράπονά τους, τις προσδοκίες τους. Μην μείνετε μόνο σε μία άποψη.

Μόνο έτσι θα μάθετε….. χωρίς να πάθετε.

Σε διαφορετική περίπτωση, σ’ αυτή που πρέπει να πάθεις για να μάθεις, ….. η γνώση που θα αποκτήσετε δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει την ζημιά σας.